Het ITS kent een lange traditie van onderzoek in de sector sociale zekerheid en bestuur. Dit onderzoek heeft met name betrekking op langdurige werkloosheid, fraude en fraudebestrijding, allochtonen en de WAO en belemmeringen van uitkeringsgerechtigden om werk te vinden. Ook wordt onderzoek verricht op justitieel gebied en naar de leefsituatie van bijzondere groepen zoals bijstandscliënten en au pairs.
Kennis
Binnen het ITS is brede kennis aanwezig op het terrein van sociale zekerheid en bestuur. De onderzoekers zijn sociaal-wetenschappers die ondermeer werkervaring hebben opgedaan binnen een sociale dienst of het gemeentelijk apparaat.
Soorten onderzoek
– Kwalitatief onderzoek
Door het uitvoeren van een reeks kwalitatieve onderzoeken heeft het ITS veel kennis opgebouwd over langdurige werkloosheid en bijstandsafhankelijkheid. Deze onderzoeken bestaan veelal uit face-to-face interviews met uitkeringsgerechtigden. De beleving van de werkloosheid en de (on)mogelijkheden om weer aan het werk te gaan staan daarbij centraal. Naar aanleiding van deze interviews stelt het ITS klantprofielen op van bijstandsgerechtigden, zodat vervolgens voor hen het meest geschikte traject bepaald kan worden.
– Onderzoek naar het functioneren van organisaties
Veel ITS-onderzoek betreft de wijze waarop organisaties functioneren of met elkaar samenwerken. Ook onderzoek naar problemen rond de uitvoering van (nieuwe) wet- en regelgeving valt hieronder. Voorbeelden op het terrein van sociale zekerheid zijn onderzoek naar fraudebestrijding bij sociale diensten, de afhandeling van signalen van werkgeversfraude door opsporingsdiensten, zwarte fraude met wao en evaluatieonderzoek naar de Regionale Interdisciplinaire Fraudeteams. Op de grens van hulpverlening en justitie is het functioneren van een jeugdpreventieproject onderzocht waarbinnen verschillende instanties met elkaar samenwerken. Ook is onderzoek gedaan naar de kwaliteit en effectiviteit van de Halt-afdoening. Nog in 2003 is een onderzoek gestart naar samenwerking tussen het gevangeniswezen en verslavingsreclassering.
– Enquêtes
Het traditionele enquête-onderzoek met grotere of kleinere steekproeven is aan de orde van de dag. Leefsituatie-onderzoek vindt altijd op deze wijze plaats. Maar deze methode wordt ook gebruikt om zicht te krijgen op de ervaringen en opvattingen van cliënten van hulpverlenende instanties. Dit is vaak onderdeel van onderzoek naar het functioneren van instanties.
– Dossier en bestandsanalyses
Ook met analyses van grote bestanden en dossiers heeft het ITS ervaring. Zo zijn recent de achtergronden van fraudeurs met een akw, anw of aow uitkering onderzocht.
Opdrachtgevers
Opdrachtgevers van ITS op het gebied van sociale zekerheid en bestuur zijn onder andere: gemeenten, het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (uwv) , de Sociale Verzekeringsbank (svb), de Raad voor Werk en Inkomen (rwi), het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (szw) en het Ministerie van Justitie.